Cape Town Museum

View Original

Leeuwenhof Kunstenaar Biografieë

Kenneth M Alexander

Die kunstenaar, skrywer en aktivis - beter bekend as “Kunstenaar in Athlone” Kenneth M Alexander - is 'n visuele kunstenaar wat uit 'n tipiese Suid-Afrikaanse agtergrond kom, d.w.s. 'n eklektiese verskeidenheid van kulture, oortuigings en ervarings.

Hy beywer hom daarvoor om begrip te bevorder en insig in hierdie kulture te verleen iets wat lei tot ‘n Suid-Afrikaanse smeltkroes van kulture. Sy kuns is maatskaplike kommentaar op die geskiedenis en politiek van die land.

As ywerige fotograaf is Kenneth altyd op die uitkyk vir tonele wat die hart van Kaapstad, Suid-Afrika en die wêreld uitbeeld. Dit is ook deel van sy kuns. 

Kenneth is ook die skrywer van verskeie boeke wat sy lewenservaring in sowel apartheid as post-apartheid in Suid-Afrika ten toon stel. Sy boeke word geïllustreer met enkele van sy groot versameling foto's. Sy jongste boek, Man About Town, is die eerste deel van sy outobiografie.

Die meeste van Kenneth se kuns weerspieël sy argitektoniese ervaring van die afgelope 50 jaar.

Kenneth is gebore en woon nou in Athlone, 'n tipiese “bruin” woonbuurt op die sanderige Kaapse Vlaktes in Kaapstad, Suid-Afrika. Baie van sy skilderye beeld dus die lewe en kultuur uit soos in Athlone ervaar, maar ook die breër politieke en sosiale landskap van Kaapstad en Suid-Afrika. 

Athlone is ’n tipiese “bruin” township op die sanderige Kaapse Vlakte in Kaapstad en is deurdrenk van die geskiedenis van die stryd teen apartheid sedert die 1970's en 1980's. City Park-stadion vanwaar die vermoorde aktivis Imam Haron begrawe is, Alexander Sinton Sekondêre Skool en Hewat Training College (nou die College of Cape Town) is bekende historiese geboue in die revolusionêre geskiedenis van Suid-Afrika. Die Trojan Horse Memorial waar drie jongmense op 15 Oktober 1985 vermoor is, die standbeeld van Coline Willams en Robbie Waterwitch, Ashley Kriel en Anton Fransch se huise en sterfplekke is binne loopafstand van Art in Athlone.

Art in Athlone poog om kuns toeganklik te maak vir plaaslike inwoners deur die kuns en boeke in die plaaslike biblioteke uit te stal. Dit bly relevant deur die gebruik van sosiale media in 'n wêreld waarin virtuele realiteit, veral tydens die Covid-19-pandemie, 'meer' as 'n fisiese werklikheid geword het. Tot voor die aankondiging van die staat van inperking in Maart 2020, het Kenneth kuns onderrig aan volwassenes en leerders in plaaslike skole en by Art in Athlone.


Leetham Jacobs

Leetham Jacobs is in Athlone gebore en het grootgeword in Kewtown, op die Kaapse Vlaktes. Hy sê hy het op vierjarige ouderdom begin skets nadat sy pa 'n prentjie huis toe gebring het waarvan hy gehou het. Nadat hy sy pa op negejarige ouderdom verloor het, bly Leetham teken en vind hy selfuitdrukking deur sy tekeninge. Hy sê dat hy enigiets teken wat by hom opkom. Oor sy tekening 'Kaapstad', sê Leetham dat hy geïnspireer is om hierdie tekening te maak nadat hy na 'n foto van Distrik Ses gekyk het. Leetham is in graad 11 by die Peakview Sekondêre Skool in Athlone. Hy sê om in Kewtown te woon, het sy uitdagings, maar hy vind 'n uitlaatklep deur sy kuns. Alhoewel sy skool nie kuns as vak aanbied nie, het Leetham verlede jaar by Art in Athlone begin studeer voordat dit weens Covid-19 moes sluit.


Elton Jagels

Elton Jagels is 'n vryskutkunstenaar wat woon en werk in Laaiplek, Velddrif aan die Weskus. Hy fokus op 3D-kuns en gemengde skilderye deur akrielmediums te gebruik. Elton studeer grafiese ontwerp en skilder sedert 2005 professioneel met behulp van sy kenmerkende 3D-skildertegniek, 'n vaardigheid wat hy self ontwikkel het. Soos die meeste mense in sy gemeenskap, was sy pa en oupa vissermanne. Elton se kuns beeld die vissersgemeenskap en die natuurskoon van die Weskus uit, wat volgens hom intrinsiek deel is van hoe sy gemeenskap leef en wie hulle is.


Leshan Moses

Léshaan Moses is in Mitchells Plain op die Kaapse Vlakte gebore. Sy verhuis op sesjarige ouderdom na Port Elizabeth (nou Gqeberha), waar sy woon totdat sy op elfjarige ouderdom terugkeer na Mitchells Plain. Sy het begin teken toe sy ag jaar oud was en het oor die jare 'verskillende tegnieke' geleer. Nadat Léshaan Kuns as vak vanaf graad 10 geneem het, het sy van teken na skilder oorgeskakel. Léshaan sê dat kuns 'n ontvlugting is wat haar “beter laat voel oor die lewe". 

Léshaan het oor haar skildery, wat bende-inisiasie uitbeeld, gesê:

“Ek het net gedink aan die bende-aktiwiteite in my gemeenskap en hoe jonger kinders in bende-aktiwiteite in gemanipuleer word, omdat hulle uit gebroke huise kom." Sy voeg by: "Ek wou net wys dat die kind nie net iemand anders doodmaak nie, maar dat hulle ook hulself in die proses doodmaak, want as jy eers in 'n bende is, kan jy nie uitkom nie.”


Nanette Gordon

Nanette Gordon is 'n selfgeleerde kunstenaar, vrou, ma en ouma, afkomstig van die Pacaltsdorp-gemeenskap in George. Nanette woon in een van die laaste oorblywende sooihuise in Pacaltsdorp, wat al jare die huis van haar man se familie is. Hierdie huise, gebou uit hardgebakte sandstene, is gebou deur voormalige slaafgemaakte mense na hul emansipasie. Nanette het later in haar lewe begin skilder nadat sy 'n lewensveranderende ervaring ondergaan het, wat haar geïnspireer het om te begin kuns beoefen.

Nanette se ongetitelde kunswerke beeld die seksuele uitbuiting en verkragting van slaafgemaakte vroue uit. In haar skildery verteenwoordig 'n paar hande op die skouers van die huilende vrou die uitbuitende slawe-eienaar.


Peter Clarke

Die veelvuldig bekroonde kunstenaar en skrywer Peter Clarke (2 Junie 1929 - 13 April 2014) is gebore en het grootgeword in Simonstad, waar hy gewoon het totdat sy gesin in die 1960's onder dwang na Ocean View verskuif is. As 'n internasionaal bekende kunstenaar word Peter Clarke se kunswerke vandag vir groot bedrae verkoop, maar sy begin was nederig. 

Op vyftienjarige ouderdom werk hy bedags as bootverwer en skoonmaker terwyl hy saans kunsklasse by die Saint Philips-skool in Kaapstad bygewoon het. Sy talent trek gou die aandag van Dean Anderson, die hoof van die argitektuurskool aan die Universiteit van Kaapstad (UK), wat van Peter se werk gekoop het. Nuus oor die ontdekking van hierdie talentvolle jong man van Simonstad begin versprei. Mathys Bokhorst, die Direkteur van die Nasionale Gallery, het hom leer ken en in 1951 neem Peter deel aan 'n groepuitstalling by die Association of Arts Gallery in Kaapstad. 'n Aanbod van Maskew Miller om boekillustrasies te doen, het binnekort gevolg. Ondanks sy uitstekende prestasies as kunstenaar en skrywer, was die gemeenskap baie belangrik vir Peter Clarke. Hy het 20 jaar lank 'n kunswerkswinkel vir minderbevoorregte kinders in Ocean View aangebied en was ook deel van die Gemeenskapskunsprojek. 

In 'n onderhoud met Joline Young in 2009 het hy gesê:

“My kinderjare was baie gelukkig. Natuurlik was daar moeilike oomblikke wat met die realiteit van armoede gepaard gegaan het. Wanneer ek aan die depressie van die dertigerjare dink en wat dit beteken het om as 13, 14, 15-jarige groot te word, die bewuswording van jou eie teenwoordigheid en wat mense gehad het en wat jy nie gehad het nie en hoe jy sonder sekere dinge sou moes klaarkom totdat jy dit kon bekostig. Die positiewe aspek van daardie moeilike tye was dat dit alles deel van my opleiding was. En dit het eintlik my denke gevorm, my houding teenoor ander mense, die rede waarom ek belangstel in ander mense.”


Tony Grogan

Tony Grogan is 'n spotprenttekenaar, illustreerder en kunstenaar wat in 1940 in Oos-Londen gebore is, waar hy aan die Selborne College gematrikuleer het. Hy studeer skone kuns aan die Rhodes-universiteit en gee ook ag jaar lank klas. Met behulp van 'n alias het hy die Suid-Afrikaanse politieke landskap sterk gekritiseer deur middel van uiters kritiese tekenprente vir plaaslike koerante. Hy is ook bekend vir die feit dat hy een van die redaksionele spotprenttekenaars van die Cape Times was sedert 1974. Tony Grogan se waterverfskilderye van die Bo-Kaap en Distrik Ses bied ons 'n visuele argief van die Suid-Afrikaanse geskiedenis, veral Kaapstad se verdwynende geskiedenis – ’n frase wat ook die titel van een van sy boeke is. Deur middel van hierdie skilderye waardeer ons die sosiale geskiedenis van Kaapstad en die onbekende burgers wat dikwels onsigbaar is.


Amos Langdown

Amos Langdown is op 7 Mei 1930 in Plettenbergbaai gebore en is in 2006 in Port Elizabeth (tans Gqeberha) oorlede. Alhoewel hy ook 'n digter was, is hy geprys omdat hy 'n "balans handhaaf tussen sy eie praktyk as kunstenaar en sy passie vir onderrig." Laasgenoemde het gesien hoe hy 'n skoolinspekteur word en ook aan die Hewat Opleidingskollege in Kaapstad onderwys gee, gevolg deur die Dover Opleidingskollege in Port Elizabeth. Terwyl hy deeltyds kuns studeer aan die Michaelis School of Fine Art by UKT, het Langdown se aanvanklike solo-uitstallings die suksesvolle toekenning van die regering en Cape Tercentenary Foundation ontvang om oorsee te studeer. Sy werk het internasionaal lof ontvang en baie van sy kuns wat internasionaal verkoop word, word nou in die Smithsonian Museum in Washington gehuisves. Deur middel van sy kuns lewer hy sosiale kommentaar op die Kaapse Vlaktes, terwyl hy ook Plettenbergbaai vereer as die klein vissersdorpie van sy kinderjare. Soos met sy 'Twee vroue met babas', wat in hierdie uitstalling gebruik is, het Langdown 'n besondere vaardigheid gehad om die buitengewone lewens van 'gewone' mense vas te vang.

Daar word opgemerk dat hy eenmaal gesê het:

“Terwyl ek my kwas in verf doop, doop ek dit in my siel en wie dit nie kan waardeer nie, het nie 'n siel nie."


Cheslyn Brandt

Cheslyn Brandt het in Ocean View grootgeword en sê hy skilder al van kleins af. Terwyl hy tien jaar lank op luukse passasierskepe gewerk het, sê hy dat hy "altyd besig was om iets te teken om my gelukkig te hou." Nadat sy lewensmaat in 2017 oorlede is, het hy hom egter tot sy kuns gewend om sy hartseer te probeer oorkom. Twee jaar later kom hy op 'n liedjie af wat sy lewensmaat vir hom gestuur het, genaamd "Kan jy al die kleure van die wind verf?" Dit is toe dat hy sy werk los, en hy skilder sedertdien professioneel. As kunstenaar hou Cheslyn daarvan om interessante mense in sy gemeenskap vas te vang, van wie 'Grysie' een is.

Cheslyn sê die volgende oor sy kuns:

“My reis op see en my grootwordjare in Kaapstad inspireer my werk en stel my in staat om myself elke dag te verras. Ek leer en eksperimenteer steeds, met behulp van verskillende tegnieke, met ruimte om te groei …”


Tyronne Appollis

Tyronne Appollis is in 1957 in Kaapstad gebore. Hy is 'n beeldhouer, visuele kunstenaar, musikant en digter wie se werk die uitdagings van die alledaagse lewe vir werkersklasse weerspieël, veral op die Kaapse Vlaktes. Nadat hy sy opleiding by die destydse Gemeenskapskunsprojek tussen 1982 en 1987 opgedoen het, het Appollis ook in 1988 deelgeneem aan die stigting van die Mitchells Plain Kunsgroep. Appollis het verskeie toekennings gewen en sy kunswerke verskyn op die stofomslae van boeke van bekende skrywers soos Richard Rive, Alex la Guma en Ari Sitas. Een van sy opmerklikste gemeenskapspogings is die 'Freedom of the City'-skildery van Biskop Tutu wat in 1997 in opdrag van die Stad Kaapstad geskilder is. 

In die Linocut 'Moeder en Kind' word ons gevra om stil te staan en te besin oor die uitdagings van die gesinslewe, veral in verband met ma en kind, tydens die periode van slawerny.


Albert de Jager

Albert de Jager is op 18 Augustus 1925 in Bloemfontein gebore. Na matrikulasie in 1948 studeer hy kuns aan die Tegniese Kollege in Bloemfontein. Hy was die kunsredakteur van die Landbouweekblad en The Friend. Hy was ook 'n musiekresensent en 'n spotprenttekenaar vir verskillende koerante en tydskrifte. De Jager het historiese geboue, huisies en landskappe geskilder, meestal in waterverf. Daar word nie veel opgeteken oor De Jager se loopbaan as kunstenaar nie, maar in 1986 word opgemerk dat hy 'n solo-uitstalling in die Atlantic Art Gallery in Kaapstad gehou het. 

In sy gemengde media-tekening 'On Wash Day' vang De Jager die essensie van 'n gemeenskaplike woonkwartiere in die Bo-Kaap vas, met ma’s wat wasgoed op gemeenskaplike wasgoeddrade uithang om droog te word terwyl die buurt se kinders sorgvry rondspeel.